Биылғы жылы Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ) өткізген халықаралық TALIS-2024 зерттеуінің нәтижелері жарияланып, Қазақстанның білім беру саласындағы соңғы жылдардағы реформалардың тиімділігін дәлелдеді. Ауқымды зерттеу қорытындысы елдегі педагогтердің кәсіби жағдайы мен білім беру сапасының айтарлықтай жақсарғанын көрсетті. Бұл жетістіктердің ішінде Шымкент қаласының ұстаздары да лайықты үлес қосты.
TALIS (Teaching and Learning International Survey) зерттеуі – мұғалімдердің еңбек жағдайларын, кәсіби дамуын, оқыту тәжірибесін және мектептегі оқу ортасын талдайтын халықаралық бағалау жобасы. Қазақстан аталған зерттеуге алғаш рет 2018 жылы қатысқан болса, биыл 7 мыңнан астам педагог пен 369 мектеп директоры сұхбатқа қатысқан. Олардың арасында Шымкент қаласындағы ірі мектептердің мұғалімдері мен басшылары да бар.
Оқу-ағарту министрі Жұлдыз Сүлейменованың айтуынша, зерттеу нәтижелері Мемлекет басшысының білім беру саласындағы бастамаларының тиімділігін және «Педагог мәртебесі туралы» заңның нақты нәтижесін айғақтайды:
«2018 жылмен салыстырғанда қазақстандық педагогтердің әкімшілік жұмыстарға жұмсайтын уақыты азайып, олар сабақ беруге, оқушылармен және ата-аналармен тікелей байланыс орнатуға көбірек көңіл бөле бастады. Мұғалімдердің өз мамандығына деген қанағаттану деңгейі де едәуір артқан», – деді министр.
TALIS-2024 мәліметтері бойынша, қазақстандық педагогтердің орташа апталық жүктемесі 50 сағаттан 36 сағатқа дейін қысқарған. Бұл – ЭЫДҰ елдері арасындағы ерекше көрсеткіштердің бірі. Мұғалімдердің жұмыс уақытының оңтайландырылуы білім сапасына тікелей әсер етуде.
Зерттеу тағы бір маңызды жайтты анықтады – қазақстандық мұғалімдердің орташа жасы 41 болса, бұл ЭЫДҰ елдерінің орташа деңгейінен 4 жасқа төмен. Демек, білім беру жүйесіне жас мамандардың келуі тұрақты сипат алған. Сонымен қатар, жоғары оқу орнынан кейінгі білімге ие педагогтердің үлесі де айтарлықтай өскен: магистр дәрежесі барлар – 11 %, доктор дәрежесі барлар – 0,6 %.
Шымкент қалалық білім басқармасының дерегінше, соңғы үш жылда қаладағы магистр-мұғалімдердің үлесі екі есеге артқан. Бұл өз кезегінде мектептердегі ғылыми және әдістемелік әлеуетті күшейтіп, сапалы білім берудің жаңа деңгейіне жол ашты.
Сондай-ақ зерттеу мұғалімдердің кәсіби қанағаттанушылық деңгейінің айтарлықтай жоғары екенін көрсетті. Қазақстандық педагогтердің 95 %-ы өз жұмысына риза, ал 80 %-ы “егер мамандық таңдауға қайта мүмкіндік болса, қайтадан мұғалім болар едім” деп жауап берген.
TALIS-2024 нәтижелері Қазақстанның білім беру саясатының халықаралық деңгейде оң бағаланғанын тағы бір мәрте дәлелдеп отыр. Елдегі педагогикалық кадрлардың кәсіби дамуы мен әлеуметтік жағдайының жақсаруы – білім сапасының да тұрақты түрде артуына ықпал етуде.
Шымкент қаласы да бұл өзгерістерден қалыс қалған жоқ: бүгінде қала мектептерінде цифрлық платформалар, заманауи оқыту әдістемелері мен жаңа технологиялар кеңінен қолданылады. Мұғалімдердің кәсіби өсуін қолдауға арналған “Өрлеу”, “Teacher Hub” және қалалық “Білім инновация орталығы” секілді жобалар жүзеге асырылып келеді.
TALIS зерттеуінің қорытындысы көрсеткендей, Қазақстан ұстаздарының кәсіби беделі мен еңбек жағдайы соңғы алты жылда жаңа деңгейге көтерілді. Бұл жетістікке Шымкент педагогтері де өз еңбегімен және жаңашыл көзқарасымен зор үлес қосып отыр.
