Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасының конференц-залында мемлекеттік деңгейде маңызды инновациялық жоба – «Qazemle» IT бағдарламасының таныстырылымы өтті.
Іс-шараға ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитетінің төрағасы Ербол Ердембекұлы Тілешов қатысып, жобаға қатысты өз пікірін білдірді. Сонымен қатар таныстырылым жұмысына тіл жанашырлары, ғалымдар, ІТ мамандарды және журналистер қатысты.
Qazemle – қазақ тіліндегі сөздердің дыбыстық құрамындағы үндестік заңдылығы мен емле нормаларына қайшы келетін тіркесімдерді автоматты түрде тануға және түзетуге бағытталған ІТ шешім. Бұл бағдарлама – қазақ тілінің орфографиялық және орфоэпиялық нормаларын цифрлы кеңістікте сақтау мен нығайтуға бағытталған алғашқы отандық өнім. Жоба Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым комитеті тарапынан гранттық негізде қаржыландырылып отыр.
Іс-шара барысында IT платформаның жұмыс істеу принциптері мен интерфейсі көрсетіліп, жобаның негіздемесі мен ғылыми тұғыры талданды.
Таныстырылымда әзірлеуші топ Qazemle-нің бірнеше қолданбалы модулін ұсынды: мәтіндік редакторларға арналған плагин, браузер кеңейтімі және ұйымдарға интеграциялауға болатын API. Жүйе морфемдік талдау, буындық модельдеу және фонетикалық нормалау блоктарына сүйеніп, қате тіркесімді нақты баламаға ауыстыруды ұсынады, сонымен бірге пайдаланушыға түсіндірме ескертпе береді. Пилоттық кезеңде сервис редакциялар, мемлекеттік мекемелер мен оқу орны порталдарында сынақтан өтуде. Ұйымдастырушылардың айтуынша, кері байланыс негізінде жиі кездесетін қателердің картасы жасалып, нұсқаулықтар пакеті әзірленбек.
Qazemle командасы алдағы уақытта аймақтық ерекшеліктерді ескеретін диалектологиялық корпус құрып, айтылым вариацияларын белгілеуді жоспарлап отыр. Қолжетімділікке басымдық беріліп, көзі нашар көретіндерге арналған интерфейс, офлайн-сөздік пакеттері және киберқауіпсіздік талаптарына сай деректерді өңдеу тетіктері енгізіледі. «Мақсат – тілді тек түзету емес, сауатты жазудың мәдениетін орнықтыру. Ашық API өз өнімдеріне қазақ тілін дұрыс қолдауды қосуды көздеген стартаптарға да жол ашады», – деді жоба өкілдері. Таныстырылым соңында қатысушылар жүйемен тәжірибе жасап, ұсыныстарын қалдырды; жаңартулар тізбесі мен қоғамдық тестілеу кестесі жақын күндері жарияланбақ.
